Một số bài thuốc hay từ cây mần tưới không phải ai cũng biết

Cây mần tưới còn được biết đến với các cái tên cây lan thảo, hương thảo, trạch lan, co phất phứ (Thái). Loại cây này được biết đến với vai trò là một trong những món gia vị không thể thiếu được ưa chuộng trong một số vùng miền tại Việt Nam. Loại cây này được nhiều người ưa chuộng và trồng khá phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, việc cây mần tưới được sử dụng để chữa bệnh hiệu quả thì không phải ai cũng biết. Loại dược liệu này có thể sử dụng để điều trị một số bệnh lý ở người. Hiện nay, có khá nhiều bài thuốc đông y được điều chế từ cây mần tưới. Bài viết dưới đây sẽ cho biết về tác dụng của loài thần dược này.

Đặc điểm nhận biết cây mần tưới

Cây mần tưới còn được gọi với tên khác là cây hương thảo, lan thảo hay trạch lan. Loài cây này mọc hoang dại ở các bờ ruộng, ven sông, bên bờ suối…Và hiện nay, ở nước ta giành khá nhiều diện tích để trồng thần dược này.

Cây thường có chiều cao từ 0,5 – 1m. Cây được phân thành nhiều nhánh nhỏ, có cành nhẵn màu tím nhạt, mép lá hình răng cưa. Hoa của cây thường có màu tím, mọc ở đầu cành cây. Quả màu đen nhạt. Đây là những đặc điểm để nhận biết cây mần tưới với một số cây cỏ khác.

Ngoài việc dùng cây mần tưới để làm thuốc đặc trị bệnh hiệu quả. Người dân thường lấy ngọn non của cây dùng làm gia vị hoặc nấu canh giải cảm, giải nhiệt mùa hè rất tốt. Lá già thì dùng để nấu nước uống hàng ngày giúp cơ thể tiêu hóa tốt, ăn uống ngon miệng hơn. Bộ phận chính dùng để làm thuốc ở đây là lá và thân cây.

Bài thuốc với cây mần tưới

Chữa chứng chậm kinh, máu kinh xấu, thường ra màu nâu đen

Dùng nghệ xanh, ngưu tất, ích mẫu và hương phụ (tứ chế) mỗi vị 16g, chỉ xác, tô mộc và mần tưới mỗi vị 12g. Đem các vị sắc lấy nước uống.

Điều trị rong kinh

Mần tưới là vị thuốc trong điều trị rong kinh. Bài thuốc như sau: dùng mã đề, ké hoa vàng và chỉ thiên mỗi vị 15g, mần tưới 20g. Đem sắc uống đều đặn.

Trị thống kinh (đau bụng kinh) và kinh nguyệt không đều

Lấy hương phụ, mần tưới, ngải cứu, nhọ nồi và ích mẫu mỗi vị 15g. Đem các vị sắc uống.

Trị tỳ vị hư yếu khiến tiêu hóa kém, bụng đầy trướng và đau tức ngực

Dùng trần bì 6g, lá sen và hậu phác mỗi vị 8g, bán hạ chế, mần tưới, đại phúc bì và hoắc hương mỗi vị 12g. Đem các vị sắc lấy nước uống.

Trị người nóng vào buổi chiều, miệng đắng, đi tiểu vàng, rêu lưỡi nhờn hơi vàng

Một số chứng bệnh như nóng người vào buổi chiều, miệng đắng, đi tiểu vàng, rêu lưỡi nhờn hơi vàng cũng sử dụng mần tưới làm vị thuốc. Chuẩn bị hoàng cầm, hoắc hương và bán hạ chế mỗi vị 12g, ý dĩ nhân, hoạt thạch mỗi vị 16g, hoàng liên 6g, mần tưới, chỉ thực, hậu phác mỗi vị 8g. Đem các vị sắc lấy nước uống.

Trị chứng mất ngủ, mệt mỏi và ăn uống kém ở phụ nữ sau khi sinh

Chuẩn bị rẻ quạt 4g, nhân trần 6g, ngải cứu 10g, vỏ quả bưởi đào khô 4g, mạch môn và mần tưới mỗi vị 20g. Sắc uống ngày dùng 1 thang. Nên dùng liên tục trong vòng 10 ngày.

Trị mụn nhọt sưng chưa sinh mủ, da sưng tấy, bầm tím do chấn thương

Bài thuốc như sau: Lấy 1 nắm mần tưới tươi khoảng 50g. Rửa sạch, để ráo và giã nát với 1 ít muối. Sau đó đắp lên chỗ sưng đau.

Giải cảm do nắng nóng

Lấy 100g lá mần tưới non. Đem nấu canh ăn trong ngày, nên dùng khi canh còn nóng. Sử dụng liên tục trong vòng 3 ngày.

Kích thích tiêu hóa và giải nhiệt cơ thể

Sử dụng mần tưới 20g (hái trước khi cây có hoa, thái nhỏ rồi sấy khô). Sắc với 300ml nước, còn lại 100ml dùng uống hằng ngày.

Giảm gàu ở da đầu

Để giảm gàu, sử dụng bài thuốc sau: Lá bưởi 20g, bồ kết 3 – 5 quả và mần tưới tươi 25g. Đun dược liệu rồi lấy nước gội đầu. Nên gội 2 lần/ tuần.

Xua đuổi muỗi

Lá mần tưới tươi 20g. Rửa sạch, giã nát và xát trực tiếp lên chân tay để xua đuỗi muỗi. Cách này có hiệu quả trong vòng 2 – 3 giờ. Có thể xát lại nếu cần thiết.

Lưu ý khi sử dụng mần tưới làm vị thuốc

Phụ nữ có thai, trẻ nhỏ, cần thận trọng, cân nhắc kỹ trước khi dùng bài thuốc từ cây mần tưới.

Lá mần tưới có thể dùng làm gia vị, ăn sống hoặc đắp vết thương. Vì vậy, bà con nên rửa sạch lá, thân cây và loại bỏ rễ cây trước khi dùng, chế biến.

Một số trường hợp không nên dùng cây mần tưới: người huyết hư không có ứ trệ, người bị huyết nhiệt, người thể âm hư, người kinh nguyệt đến trước kỳ kinh.